طرحواره درمانی رهایی از الگوهای تکراری دردآور
طرحوارهدرمانی (Schema Therapy) یک رویکرد نوین در رواندرمانی است که توسط جفری یانگ (Jeffrey Young) ابداع شده و ترکیبی از نظریههای مختلف مانند شناختی-رفتاری (CBT)، روانتحلیلی، دلبستگی و گشتالتدرمانی است.
تعریف ساده طرحواره درمانی
طرحوارهدرمانی روی الگوهای عمیق و ناسازگار فکری و احساسی تمرکز دارد که از کودکی در ذهن ما شکل گرفتهاند و در بزرگسالی باعث رنج، مشکلات عاطفی، روابط ناسالم یا رفتارهای تکرارشونده میشن. این الگوها بهشون "طرحواره" یا "Schema" میگن.
انواع شامل:
طرحواره جلب توجه و پذیرش جویی چیست؟
لیست ۱۸ طرحواره ناسازگار اولیه
⚠️ حوزه اول: جدایی و طرد (Disconnection and Rejection)
افراد با این طرحوارهها باور دارند که نمیتوانند ارتباطات سالم، پایدار و حمایتگرانه داشته باشند.
-
رهاشدگی / بیثباتی – Abandonment / Instability
-
بیاعتمادی / بدرفتاری – Mistrust / Abuse
-
محرومیت هیجانی – Emotional Deprivation
-
نقص / شرم – Defectiveness / Shame
-
انزوای اجتماعی / بیگانگی – Social Isolation / Alienation
⚠️ حوزه دوم: خودگردانی و عملکرد مختلشده (Impaired Autonomy and Performance)
احساس ناتوانی در عملکرد مستقل یا رسیدن به موفقیت.
-
وابستگی / بیکفایتی – Dependence / Incompetence
-
آسیبپذیری نسبت به ضرر یا بیماری – Vulnerability to Harm or Illness
-
درهمتنیدگی / خود تحول نیافته – Enmeshment / Undeveloped Self
-
شکست – Failure
⚠️ حوزه سوم: دیگرمحوری (Other-Directedness)
تمرکز بیش از حد روی نیازها، خواستهها یا احساسات دیگران بهجای خود.
-
اطاعتپذیری – Subjugation
-
ایثار – Self-Sacrifice
-
تأییدطلبی / جلب توجه – Approval-Seeking / Recognition-Seeking
⚠️ حوزه چهارم: بازداری ناسازگارانه (Overvigilance and Inhibition)
سرکوب افکار، احساسات یا نیازهای طبیعی برای رعایت قوانین سختگیرانه یا جلوگیری از تنبیه.
-
بازداری هیجانی – Emotional Inhibition
-
استانداردهای سختگیرانه / کمالگرایی – Unrelenting Standards / Hypercriticalness
-
تنبیهگری – Punitiveness
⚠️ حوزه پنجم: گستاخی / بزرگمنشی (Impaired Limits)
ناتوانی در تعیین حد و مرزهای مناسب برای خود یا دیگران.
-
استحقاق / بزرگمنشی – Entitlement / Grandiosity
-
کنترل ناکافی / خودانضباطی ضعیف – Insufficient Self-Control / Self-Discipline
✅ حوزه ترکیبی:
-
بدگمانی نسبت به خود و دیگران / بدبینی – Negativity / Pessimism
(برخی منابع این رو هم بهصورت جداگانه حساب میکنن)
نظرات
ارسال یک نظر